Funty szkockie, irlandzkie i brytyjskie – najważniejsze różnice

Funty szkockie, irlandzkie i brytyjskie – najważniejsze różnice

Prawdo do emisji waluty obowiązującej w danym kraju ma w większości państw bank centralny. W Wielkiej Brytanii prawo takie przysługuje również niektórym lokalnym bankom prywatnym i chociaż brytyjski funt szterling stanowi oficjalny środek płatniczy na terenie Wielkiej Brytanii oraz na podległych jej terytoriach, można na tych obszarach spotkać się również z funtami szkockimi i irlandzkimi.

Funty akceptowane w Wielkiej Brytanii

Na terenie Wielkiej Brytanii oficjalnym środkiem płatniczym jest funt szterling. Pieniądze może emitować bank centralny, a więc Bank of England, jednak prawo to przysługuje również niektórym bankom prywatnym na terenie Szkocji oraz Irlandii Północnej. Zgodnie z obowiązującym prawem szterlingi emitowane w szkockich i irlandzkich bankach nie są legalnym środkiem płatniczym, jednak można z ich pomocą legalnie dokonywać transakcji i są one dopuszczone do obiegu na terenie odpowiednio Szkocji i Irlandii Północnej. W praktyce jednak krążą one dość swobodnie po terenie całej Wielkiej Brytanii i są akceptowane również w Anglii i Walii. Trzeba jednak mieć świadomość, że w razie dokonywania płatności za ich pomocą sprzedawcy i różnego rodzaju firmy mają na tych terenach pełne prawo do odmówienia przyjęcia banknotów wyemitowanych przez inny bank niż Bank of England. Warto też zdawać sobie sprawię, że jeśli chodzi o funt irlandzki, wymiana w polskim kantorze może być problematyczna, podobnie jak w przypadku funtów szkockich. Przyjmie je jednak skup starych banknotów.

funt irlandzki wymiana

Funt brytyjski

Funt brytyjski to inaczej funt szterling, który stanowi oficjalną walutę Zjednoczonego Królestwa. Do 1971 roku dzielił się on na 240 pensów bądź na 20 szylingów (na jeden szyling składało się 12 pensów), jednak po zmianie podziału waluty na system dziesiątkowy stosowany w Europie, funt szterling dzielony jest na 100 pensów. Warto wiedzieć, że funt szterling to nazwa używana przede wszystkim formalnie i ma ona na celu odróżnienie brytyjskiej waluty od innych walut o tej samej nazwie, np. od funtów egipskich. Banknoty mają następujące nominały: £5, £10, £20 i £50. Na awersie każdego z nich znajduje się wizerunek królowej Elżbiety II, zaś na rewersie umieszczono portrety ważnych osobistości, które miały istotny wpływ na historię Wielkiej Brytanii, a więc działaczki społecznej Elizabeth Fry (5 funtów), Karola Darwina (10 funtów), szkockiego filozofa Adama Smitha (20 funtów) oraz inżynierów Matthew Boultona i Jamesa Watta (50 funtów). Monety posiadają nominały o wartości 1p, 2p, 5p, 10p, 20p, 50p, £1, £2 i £5. Na awersie znajduje się wizerunek królowej Elżbiety II, który jest aktualizowany w kolejnych emisjach, na rewersie umieszczono zaś część bądź całość brytyjskiego godła. Monety jedno i dwupensowe wykonane są z miedzi, zaś pozostałe – z miedzi i niklu. Zarówno banknoty, jak i monety emitowane są przez Bank of England i stanowią legalny środek płatniczy na terenie całej Wielkiej Brytanii oraz na obszarach zależnych od niej gospodarczo. Stare banknoty są stopniowo zastępowane nowymi, dlatego jeśli po pobycie w Wielkiej Brytanii pozostały nam jakieś pieniądze, których już nie przyjmują kantory, skup wycofanych funtów może okazać się jedynym rozwiązaniem.

Funt szkocki

Jak już zostało wspomniane, na terenie Szkocji prawo do emisji funta mają również banki prywatne, a dokładnie Bank of Scotland, Clydesdale Bank i The Royal Bank of Scotland. Zgodnie z prawem nie stanowią one środka płatniczego, jednak w praktyce można z ich pomocą sfinansować zakupy czy zapłacić za usługi na terenie Szkocji. Wygląd poszczególnych banknotów różni się zależnie od emitenta. Te wypuszczane przez Bank of Scotland mają dwie serie – banknoty z Bridges Series mają na rewersie najbardziej znane mosty Szkocji, zaś w przypadku Tercentenary Series na rewersie widnieją grafiki przedstawiające różne dziedziny aktywności ludzkiej. W obu seriach awers zdobi wizerunek Sir Waltera Scotta. Royal Bank of Scotland również wyemitował dwie serie banknotów. W starszej na awersie widać wizerunek Lorda Ilay’a, zaś na rewersie zamki Szkocji. Od 2017 bank jest w trakcie przyjmowania nowej serii banknotów, które będą wykonywane z polimeru. Jak dotąd pojawiły się banknoty o nominalne 5  i 10 funtów. Na pierwszym z nich znajduje się portret szkockiej pisarki i poetki Nan Shepherd, a na odwrocie dwie makrele i fragment wiersza „The Choice” Sorley MacLean. Banknot dziesięciofuntowy zdobi wizerunek Mary Somerville, która była naukowcem. Na rewersie widnieją zaś dwie wydry i fragment wiersza „Moorings” Normana MacCaiga. Clydesdale Bank jak dotąd wydał trzy serie, które przedstawiają Szkotów mających wpływ na historię tego kraju, a od 2015 roku powstają również banknoty polimerowe.

skup starych banknotów

Funt irlandzki

Funty emitowane przez banki w Północnej Irlandii również nie stanowią oficjalnego środka płatniczego, jednak funkcjonują w obiegu. Powstają one w czterech bankach: Bank of Ireland, Danske Bank (dawniej Northern Bank), First Trust Bank i Ulster Bank. Pierwszy z nich wypuszcza od 2008 roku nową serię, w której banknoty mają różny kolor i rozmiar zależnie od nominału. Banknoty Dansker Bank przedstawiają na awersie osoby związane z przemysłem w Irlandii Północnej, na rewersie zaś znajduje się portyk ratusza w Belfaście. Banknoty emitowane przez First Trust Bank przedstawiają zwykłych obywateli Irlandii Północnej – mężczyznę w sile wieku (10 funtów), dojrzałą kobietę (20 funtów), starszego mężczyznę (50 funtów) i obie starsze osoby (100 funtów), na awersach znajdują się obrazy związane ze zniszczeniem statków Hiszpańskiej Armady u wybrzeży hrabstwa Antrim w 1588 roku. Banknoty emitowane przez Ulster Bank przedstawiają na awersie widok na port w Belfaście, zaś na rewersie widnieje herb emitenta.

Wymiana starych funtów irlandzkich czy nie funkcjonujących już w obiegu funtów brytyjskich może być niemożliwa w polskich kantorach. Osoby chcące pozbyć się takich pieniędzy mogą więc wybrać skup wycofanych banknotów z możliwością dokonania transakcji przez Internet za pośrednictwem firmy kurierskiej.