W poprzednim artykule, zatytułowanym „Jak to się zaczęło? Historia polskiej monety #1 rozpoczęliśmy serię, przybliżającą naszym czytelnikom historię pierwszych polskich monet. Jak się okazuje, palmę pierwszeństwa na tym polu dzierży Bolesław Chrobry, którego denary – GNEZDVN CIVITAS, PRINCES POLONIE i BOLIZLAVO DVX – rozpoczynają fascynującą historię rodzimego mennictwa. Dziś przedstawiamy następców Chrobrego z linii Piastów, którzy przyczynili się do dalszego rozwoju polskich monet.

Mieszko II Lambert

Jak wspomnieliśmy wyżej, pierwszą polską monetę wybito za panowania Bolesława Chrobrego, jednak przez dziesiątki lat, o ile nie więcej, wierzono, że emitentem pierwszych denarów był Mieszko I. Ten bezkrytycznie powtarzany w naszej historiografii „naukowy dogmat” obalił po latach wnikliwych analiz prof. Stanisław Suchodolski, nestor polskich numizmatyków i niestrudzony badacz średniowiecznych monet, od IV po XIV w. Jego teoria zyskała uznanie większości badaczy. Jak dokładnie przedstawia się moneta wnuka Mieszka I?

Denar Mieszka II – bity przed rokiem 1025, gdy Mieszko II był następcą tronu. Na awersie widnieje wizerunek łukowatego szczytu świątyni, w otoku widnieje napis MTLZCO. Na rewersie ukazano krzyż równoramienny, w polach widać cztery kule i napis w otoku: Ł, E ++.

Średnica monety 20 mm, waga 1,5 grama.

Do dziś zachowało się około 40 egzemplarzy tej monety, z czego lwia część znajduje się w zbiorach muzealnych.

Bolesław II Śmiały, zwany Szczodrym

Bolesław II uważany jest za jednego z najzdolniejszych władców piastowskich. Wznowił po ponad półwiekowej przerwie bicie polskich monet, przerwane pod koniec panowania Bolesława Chrobrego. Bolesław Śmiały nie kontynuował jednak mennictwa swojego wielkiego imiennika – zreformował ówczesny system monetarny, wypuszczając tylko dwa podstawowe typy monet. Poprzednio emitowano ich aż kilkanaście, ale w niewielkich nakładach. Śmiały wyprodukował własne denary w ilości wystarczającej do zastąpienia monet poprzednika oraz obcych, rozpowszechnionych w kraju za panowania pierwszych Piastów, zmniejszył przy tym zawartość czystego kruszcu w walorach – jego denary zawierały wyjątkowo mało srebra, a najpóźniejsze emisje były w większości miedziane – co przyniosło znaczne dochody do królewskiej kasy. Działania te miały ogromny wpływ na rozwój gospodarczy i kulturalny kraju.

Dwa typy denarów Bolesława – pierwszy typ był emitowany za jego rządów książęcych, drugi typ został wyemitowany po jego królewskiej koronacji w 1076 roku, co znalazło swoje odwzorowanie na walorze.  Co ciekawe, żaden z tych dwóch typów nie zawiera w swoim projekcie elementów sakralnych, tylko elementy manifestujące prestiż władcy. Denary książęce składają się 3 rodzajów monet, królewskie z 2 rodzajów, mocno zbliżonych wizerunkowo do siebie.

Denar książęcy:

Rodzaj 1. Awers przedstawia głowę księcia z profilu, a na otoku wybito imię księcia – BOLEZLAVS – bez tytułu. Na rewersie widnieje wyobrażenie wizerunku księcia siedzącego na koniu, z włócznią i tarczą w ręku, za nim widać literę S i dwa trójkąty pod tarczą.

Jest to jeden z piękniej wybitych i zachowanych denarów tego władcy.

Średnica monety 14 mm, waga 0,71g

Rodzaj 2. Awers przedstawia małą głowę księcia, w otoku widnieje napis BLEZLVAS, rewers ukazuje księcia na koniu, z włócznią w lewej dłoni, pod koniem jest rozeta, za księciem widać krzyż.

Średnica monety 14 mm, waga 0,62g

Rodzaj 3. Awers – mała głowa księcia otoczona napisem BOLEZLAVS, rewers – książę na koniu w lewo z włócznia za nim litera S, a nad nią mniejsze H.

Średnica monety 14,5 mm, waga 0,69g

Denar królewski:

Rodzaj 1. Awers monety ukazuje wizerunek popiersia Króla z profilu, z wyraźnie zaznaczoną koroną na głowie i mieczem w lewej ręce, poza podobizną Króla widać literę Z i kropki. Na rewersie widnieje wyobrażenie trójwieżowej budowli lub bramy, zwieńczonej kolistymi kopułami, która może być symbolem siedziby władcy.

Średnica monety 13 mm, waga 0,84g

Rodzaj 2.  Awers pokazuje półpostać Króla w koronie, z mieczem w lewej dłoni, w tle widoczna jest litera Z. Rewers: widoczna brama z trzema wieżami z kolistymi kopułami.

Średnica monety 13-14 mm, waga 0,97g

Choć przedstawienia na awersie i rewersie denarów książęcych i królewskich wizerunkowo są niemal identyczne, wygląd monet różni się od siebie detalami i umiejscowieniem poszczególnych elementów.

Skup starych banknotów

Jeśli posiadasz stare monety lub banknoty, zachęcamy Cię do odwiedzin naszego sklepu Staragotówka, gdzie za darmo dokonamy wyceny Twoich numizmatów. Zajmujemy się wymianą dolarów wycofanych z obiegu, a także skupujemy zniszczone banknoty, monety i wszelkie waluty.